10 वी शिक्षण पूर्ण करण्यानंतर, भारतात विद्यार्थ्यांसाठी बरेच शिक्षण विकल्प उपलब्ध आहेत. काही महत्वाचे विकल्प या लेखात आपण पाहणार आहोत .
१० वी नंतर शिक्षणाचे उपलब्ध पर्याय – १० नंतर काय करावे | After 10/12 th Carrier Options
1. विज्ञान शाखा :
विज्ञानात व्यावसायिक शिक्षणाचा आवेदन करण्याच्या हुशारीती असलेले विद्यार्थी हा विभाग निवडू शकतात. या विभागात, विद्यार्थी भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि जीवशास्त्र / गणित यांच्या मूलभूत विषयांची अध्ययन करतात. विद्यार्थी 12 वी वर्षात विज्ञानात पूर्ण केल्यानंतर, त्याही विभागात अभियांत्रिकी, वैद्यकी, फार्मेसी किंवा इतर संबंधित अभ्यासांच्या पदविका घेऊ शकतात.
करिअरच्या संधी: विज्ञान शिक्षण अभियांत्रिकी, वैद्यक, संशोधन आणि तंत्रज्ञान यासारख्या विविध क्षेत्रात करिअर करण्यासाठी एक मजबूत पाया प्रदान करते. ही फील्ड उच्च कमाई क्षमतेसह असंख्य नोकरीच्या संधी देतात.
२. वाणिज्य शाखा :
वित्त आणि लेखांकनमध्ये व्यावसायिक शिक्षणाच्या आवेदन करण्याच्या हुशारीती असलेले विद्यार्थी हा विभाग निवडू शकतात. या विभागात, विद्यार्थी लेखांकन, व्यवसाय अभ्यास, अर्थशास्त्र आणि अंकगणित यांच्या विषयांची अध्ययन करतात.कॉमर्ससह १२वी पूर्ण केल्यानंतर विद्यार्थी सीए, सीएस, बीकॉम, बीबीए किंवा इतर संबंधित अभ्यासक्रम करू शकतात.
कॉमर्स शिक्षणानंतर करिअर संबंधित अनेक विकल्प उपलब्ध आहेत. येथे काही उल्लेखणीय विकल्प दिले आहेत:
- व्यापार आणि वित्तीय सल्लागार: या क्षेत्रात नोंदवलेले स्नातक वाढवणारे विद्यार्थी मार्केटिंग, सूचना प्रवाह, निर्माण, संस्थापन विकास, फायनान्स आणि स्टॉक मार्केट अशा क्षेत्रांमध्ये करिअर तयार करु शकतात.
- लॉजिस्टिक्स आणि सप्लाय चेन मॅनेजमेंट: कॉमर्स शिक्षण प्राप्त करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना लॉजिस्टिक्स, वितरण, वाहतूक आणि सप्लाय चेन मॅनेजमेंट अशा क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
- बँकिंग आणि वित्तीय सेवा: कॉमर्स शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना बँकिंग, निवेश, वित्तीय सल्लागारी आणि पूंजी व्यवस्थापन या क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
3. कला/मानवता शाखा :
सामाजिक विज्ञान, मानविकी किंवा सर्जनशील कला या विषयात करिअर करण्यास इच्छुक असलेले विद्यार्थी हा प्रवाह निवडू शकतात. या प्रवाहात विद्यार्थी इतिहास, राज्यशास्त्र, भूगोल, मानसशास्त्र, समाजशास्त्र, साहित्य आदी विषयांचा अभ्यास करतात. कला/मानवतेसह 12वी पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी BA, BFA, B.Arch किंवा इतर संबंधित अभ्यासक्रम यासारखे अभ्यासक्रम करू शकतात.
कला शिक्षणानंतर करिअर संबंधित विविध विकल्प आहेत. येथे काही उल्लेखणीय विकल्प दिले आहेत:
- मानव संवाद: कला शिक्षण प्राप्त करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना मानव संवाद, मानव संचार आणि सार्वजनिक संचार इ. नोंदवलेले स्नातकांनी पत्रकारिता, विज्ञान, इतिहास, सार्वजनिक नाट्य आणि नाटक या क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
- अभिनय: कला शिक्षण प्राप्त करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना अभिनय करिअर म्हणजे नाटक, चलचित्र आणि टेलिव्हिजन या क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
- संगीत: कला शिक्षण प्राप्त करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना संगीत करिअर म्हणजे संगीत, टीव्ही आणि रेडिओ रिकॉर्डिंग, लाइव प्रदर्शन आणि लाइव इव्हेंट या क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत
४. डिप्लोमा कोर्स:
10वी पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थी अभियांत्रिकी, कॉम्प्युटर अॅप्लिकेशन्स, हॉस्पिटॅलिटी, फॅशन डिझायनिंग इत्यादी विविध क्षेत्रातील डिप्लोमा कोर्सेसची देखील निवड करू शकतात. डिप्लोमा कोर्स साधारणपणे 3 वर्षांचा असतो.
डिप्लोमा प्राप्त करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना करिअर संबंधित विविध विकल्प आहेत. येथे काही उल्लेखणीय विकल्प दिले आहेत:
- इंजिनिअरिंग: डिप्लोमा इंजिनिअरिंग प्रोग्राम अधिकृत अभ्यासक्रम असून इंजिनिअरिंग क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
- वाहन अभियांत्रिकी: डिप्लोमा वाहन अभियांत्रिकी शाखा प्रोग्राम अधिकृत अभ्यासक्रम असून वाहन अभियांत्रिकी क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
- कंप्यूटर अँप्लिकेशन: डिप्लोमा कंप्यूटर अँप्लिकेशन शाखा प्रोग्राम अधिकृत अभ्यासक्रम असून कंप्यूटर अँप्लिकेशन व इंफोर्मेशन टेक्नोलॉजी क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
- आर्ट डिझाईन: डिप्लोमा आर्ट डिझाईन प्रोग्राम अधिकृत अभ्यासक्रम असून आर्ट डिझाईन क्षेत्रात करिअर संबंधित विकल्प उपलब्ध आहेत.
5. ITI अभ्यासक्रम:
औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था (ITI) इलेक्ट्रिशियन, फिटर, प्लंबर इत्यादी विविध व्यवसायांमध्ये व्यावसायिक प्रशिक्षण अभ्यासक्रम देतात. हे अभ्यासक्रम सामान्यतः 1-2 वर्षे कालावधीचे असतात.
६. व्यावसायिक अभ्यासक्रम:
विद्यार्थी हेल्थकेअर, ब्युटी अँड वेलनेस, रिटेल, ऑटोमोबाईल, हॉस्पिटॅलिटी इ. यासारख्या व्यावसायिक अभ्यासक्रमांची देखील निवड करू शकतात. हे अभ्यासक्रम साधारणतः 1-2 वर्षे कालावधीचे असतात.
७. मुक्त विद्यापीठ :
जे विद्यार्थी नियमित शालेय शिक्षणाद्वारे आपले शिक्षण चालू ठेवू शकत नाहीत ते मुक्त शाळा निवडू शकतात. नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ओपन स्कूलिंग (एनआयओएस) ही एक लोकप्रिय मुक्त शाळा आहे जी नियमित शालेय शिक्षणाप्रमाणे अभ्यासक्रम देते.