व्यंकटेशाय नमः – Venkatesh Stotra
श्रीगणेशाय नमः । श्री व्यंकटेशाय नमः ।
ॐ नमो जी हेरंबा ।सकळादि तूं प्रारंभा ।
आठवूनि तुझी स्वरुपशोभा । वंदन भावें करीतसे ॥ १ ॥
नमन माझे हंसवाहिनी । वाग्वरदे विलासिनी ।
ग्रंथ वदावया निरुपणी । भावार्थखाणी जयामाजी ॥ २ ॥
नमन माझे गुरुवर्या । प्रकाशरुपा तूं स्वामिया ।
स्फूर्ति द्यावी ग्रंथ वदावया । जेणें श्रोतया सुख वाटे ॥ ३ ॥
नमन माझे संतसज्जना । आणि योगियां मुनिजनां ।सकळ श्रोतयां सज्जना । नमन माझे साष्टांगी ॥ ४ ॥
ग्रंथ ऐका प्रार्थनाशतक । महादोषासी दाहक ।तोषूनियां वैकुंठनायक । मनोरथ पूर्ण करील ॥ ५ ॥
जयजयाजी व्यंकटरमणा । दयासागरा परिपूर्णा ।परंज्योति प्रकाशगहना । करितों प्रार्थना श्रवण कीजे ॥ ६॥
जननीपरी त्वा पाळिलें । पितयापरी त्वां सांभाळिले ।सकळ संकटापासूनि रक्षिलें । पूर्ण दिधलें प्रेमसुख ॥ ७ ॥
हें अलोलिक जरी मानावें । तरी जग हें सृजिलें आघवें ।जनकजनीपण स्वभावें । सहज आलें अंगासी ॥ ८ ॥
दीनानाथा प्रेमासाठी । भक्त रक्षिले संकटी ।प्रेम दिधलें अपूर्व गोष्टी । भजनासाठी भक्तांच्या ॥ ९ ॥
आतां परिसावी विज्ञापना । कृपाळुवा लक्ष्मीरमणा ।मज घालोनी गर्भाधाना । अलौकिक रचना दाखविली ॥ १०॥
तुज न जाणतां झालों कष्टी । आतां दृढ तुझे पायीं घातली मिठी ।कृपाळुवा जगजेठी । अपराध पोटीं घालीं माझें ॥ ११ ॥
माझिया अपराधांच्या राशी । भेदोनि गेल्या गगनासी ।दयावंता हृषीकेशी । आपुल्या ब्रीदासी सत्य करीं ॥ १२ ॥
पुत्राचे सहस्त्र अपराध । माता काय मानी तयाचा खेद ।तेवीं तू कृपाळू गोविंद । मायबाप मजलागी ॥ १३ ॥
उदडांमाजी काळेगोरे । काय निवडावें निवडणारे ।कुचलिया वृक्षांची फळें । मधुर कोठोनि असतील ॥ १४ ॥
अराटीलागीं मृदुला । कोठोनि असेल कृपावंता ।पाषाणासी गुल्मलता । कैसियापरी फुटतील ॥ १५ ॥
आपादमस्तकावरी अन्यायी । परी तुझे पदरीं पडिलों पाहीं ।आतां रक्षण नाना उपायीं । करणें तुज उचित ॥ १६ ॥
समर्थाचिये घरीचे श्र्वान । त्यासी सर्वही देती मान ।तैसा तुज म्हणवितों दीन । हा अपमान कवणाचा ॥ १७ ॥
लक्ष्मी तुझे पायांतळी । आम्ही भिक्षेसी घालोनि झोळी ।येणे तुझी ब्रीदावळी । कैसी राहील गोविंदा ॥ १८ ॥
कुबेर तुझा भांडारी । आम्हां फिरविसी दारोदारीं ।यांत पुरुषार्थ मुरारी । काय तुजला पैं आला ॥ १९ ॥
द्रौपदीसी वस्त्रें अनंता । देत होतासी भाग्यवंता ।आम्हांलागी कृपणता । कोठोनि आणिली गोविंदा ॥ २० ॥
मावेची करुनी द्रौपदी सती । अन्ने पुरविलीं मध्यरातीं ।ऋषीश्र्वरांच्या बैसल्या पंक्ती । तृप्त केल्या क्षणमात्रें ॥ २१ ॥
अन्नासाठी दाही दिशा । आम्हा फिरविसी जगदिशा ।कृपाळुवा परमपुरुषा । करुणा कैसी तुज न ये ॥ २२ ॥
अंगीकासा री या शिरोमणी । तुज प्रार्थितो मधुर वचनीं ।अंगीकार केलिया झणीं । मज हातीचे न सोडावें ॥ २३ ॥
समुद्रे अंगीकारिला वडवानळ । तेणें अंतरी होतसे विव्हळ ।ऐसें असोनि सर्वकाळ । अंतरी सांठविला तयानें ॥ २४ ॥
कूर्में पृथ्वीचा घेतला भार । तेणे सोडिला नाहीं बडिवार ।एवढा ब्रह्मांड गोळ थोर । त्याचा अंगीकार पै केला ॥ २५ ॥
शंकरे धरिलें हाळाहळा । तेणे नीळवर्ण झाला गळा ।परी त्यागिले नाही गोपाळा । भक्तवत्सला गोविंदा ॥ २६ ॥
माझ्या अपराधांच्या परी । वर्णितां शिणली वैखरी ।दुष्ट पतित दुराचारी । अधमाहूनि अधम ॥ २७ ॥
विषयासक्त मंदमति आळशी । कृपण कुव्यसनी मलिन मानसीं ।सदा सर्वकाळ सज्जनांसी । द्रोह करी सर्वदा ॥ २८ ॥
वचनोक्ति नाहीं मधुर । अत्यंत जनासी निष्ठुर ।सकळ पामरांमाजीं पामर । व्यर्थ बडिवार जगी वाजे ॥ २९ ॥
काम क्रोध मद मत्सर । हें शरीर त्यांचे बिढार ।कामकल्पनेसी थोर । दृढ येथे केला असे ॥ ३० ॥
अठरा भार वनस्पतींची लेखणी । समुद्र भरला मषीकरुनी।माझे अवगुण लिहितां धरणीं । तरी लिहिले न जाती गोविंदा ॥ ३१ ॥
ऐसा पतित मी खरा । तरी तूं पतितपावन शारङ्गधरा ।तुवां अंगीकार केलिया गदाधरा । कोण गुणदोष गणील ॥ ३२ ॥
नीचा रतली रायासीं । तिसी कोण म्हणेल दासी ।लोह लागतां परिसासी । पूर्वस्थिती मग कैंची ॥ ३३ ॥
गांवीचे होते लेंडवोहळ । गंगेसी मिळतां गंगाजळ ।काकविष्ठेचे झाले पिंपळ । तयांसी निंद्य कोण म्हणे ॥ ३४ ॥
तैसा कुजाति मी अमंगळ । परी तुझा म्हणवितो केवळ ।कन्या देऊनियां कुळ । मग काय विचारावे ॥ ३५ ॥
जाणत असतां अपराधी नर । तरी कां केला अंगीकार ।अंगीकारावरी अव्हेर । समर्थें केला न पाहिजे ॥ ३६ ॥
धांव पाव रे गोविंदा । हाती घेवोनिया गदा ।करी माझ्या कर्मांचा चेंदा । सच्चिदानंदा श्रीहरी ।।३७।।
तुझिया नामाची अपरिमित शक्ती । तेथे माझी पापे किती ।कृपाळुवा लक्ष्मीपती । बरवे चित्ती विचारी ।।३८।।
तुझे नाम पतितपावन । तुझे नाम कलिमलदहन ।तुझे नाम भवतारण । संकटनाशन नाम तुझे ।।३९।।
आता प्रार्थना ऐक कमळापती । तुझे नामी राहो माझीमती मती।हेंची मागतो पुढत पुढती । परंज्योती व्यंकटेशा ।।४०।।
तू अनंत तुझी अनंत नामे । तयांमाजी अति सुगमे ।ती मी अल्पमती प्रेमे । स्मरूनी प्रार्थना करीतसे ।। ४१।।
श्रीव्यंकटेशा वासुदेवा । प्रद्युम्ना अनंता केशवा ।संकर्षणा श्रीधरा माधवा । नारायणा आदिमूर्ती ।।४२।।
पद्मनाभा दामोदरा । प्रकाशगहना परात्परा ।आदि अनादि विश्वंभरा । जगदुद्धारा जगदीशा ।।४३।।
कृष्णा विष्णो ह्रीशिकेषा । अनिरुद्धा पुरूषोतम्मा परेशा ।नृसिंह वामन भार्गवेशा । बौद्ध कलंकी निजमूर्ती ।। ४४।।
अनाथरक्षका आदिपुरुषा । पूर्णब्रह्म सनातन निर्दोषा ।सकळमंगळ मंगळाधीशा । सज्जनजीवना सुखमूर्ती ।।४५।।
गुणातीता गुणज्ञा । निजबोधरूपा निमग्ना ।शुध्द सात्विका सुज्ञा । गुणप्राज्ञा परमेश्वरा ।।४६।।
श्रीनिधी श्रीवत्सलांछनधरा । भयकृदभयनाशना गिरिधरा ।दुष्टदैत्यसंहारकरा । वीरा सुखकरा तू एक ।।४७।।
निखिल निरंजन निर्विकारा । विवेकरवाणी वैरागरा ।मधुमुरदैत्यसंहारकरा । असुरमर्दना उग्रमूर्ती ।।४८।।
शंखचक्र गदाधरा । गरुडवाहना भक्तप्रियकरा ।गोपीमनरंजना सुखकरा । अखंडित स्वभावे ।।४९।।
नानानाटकसूत्रधारिया । जगद्व्यापका जगद्वर्या ।कृपासमुद्रा करुणालया । मुनिजनध्येया मूळमूर्ती ।।५०।।
शेषशयना सार्वभौमा । वैकुंठवासिया निरूपमा ।भक्तकैवारिया गुणधाम । पाव आम्हां ये समयी ।।५१।।
ऐसी प्रार्थना करुनि देवीदास । अंतरी आठविला श्री व्यंकटेश ।स्मरता ह्रिदयी प्रकटला ईश । त्या सुखासी पार नाही ।।५२।।
ह्रिदयी आविर्भवली मूर्ती । त्या सुखाची अलौकिक स्थिती ।आपुले आपण श्रीपती । वाचेहाती वदवीतसे ।।५३।।
‘ते’ स्वरूप अत्यंत सुंदर । श्रोती श्रवण कीजे सादर ।सांवळी तनु सुकुमार । कुंकुमाकार पादपद्मे ।।५४।।
सुरेख सरळ अंगोळिका । नखें जैसी चंद्ररेखा ।घोटीव सुनीळ अपूर्व देखा । इंद्रनिळाचियेपरी ।।५५।।
चरणी वाळे घागरिया । वांकी वरत्या गुजरिया ।सरळ सुंदर पोटरिया । कर्दळीस्तंभाचियेपरी ।।५६।।
गुडघे मांडिया जानुस्थळ । कटीतटी किंकिणी विशाळ ।खालते विश्वउत्पत्तिस्थळ । वरी झळाळे सोनसळा ।।५७।।
कटीवरते नाभिस्थान । जेथोनि ब्रह्मा झाला उत्पन्न ।उदरी त्रिवळी शोभे गहन । त्रैलोक्य संपूर्ण जयामाजी ।।५८।।वक्ष:स्थळी शोभे पदक । पाहोनि चंद्रमा अधोमुख ।वैजयंती करी लखलख । विद्युल्लतेचियेपरी ।।५९||
ह्रिदयी श्रीवत्सलांछन । भूषण मिरवी श्रीभगवान ।तयावरते कंठस्थान । जयासी मुनिजन अवलोकिती ।।६०।।
उभय बाहुदंड सरळ ।नखें चंद्रापरीस तेजाळ ।शोभती दोन्ही करकमळ । रातोत्पलाचीयेपरी ।।६१।।
मनगटी विराजती कंकणे । बाहुवटी बाहुभूषणे ।कंठी लेइली आभरणे । सूर्यकिरणे उगवली ।।६२।।
कंठावरुते मुखकमळ । हनुवटी अत्यंत सुनीळ ।मुखचंद्रमा अतिनिर्मळ । भक्तस्नेहाळ गोविंदा ।।६३।।
दोन्ही अधरांमाजी दंतपंक्ती । जिव्हा जैसी लावण्यज्योती ।अधरामृतप्राप्तीची गती । ते सुख जाणे लक्ष्मी ।।६४।।
सरळ सुंदर नासिक । जेथे पवनासी झाले सुख ।गंडस्थळीचे तेज अधिक । लखलखीत दोहीं भागी ।।६५।।
त्रिभुवनीचे तेज एकवटले । बरवेपण सिगेसि आले ।दोन्ही पातयांनी धरिले । तेच नेत्र श्रीहरीचे ।।६६।।
व्यंकटा भृकुटिया सुनीळा । कर्णद्वयाची अभिनव लीळा ।कुंडलांच्या फांकती कळा । तो सुखसोहळा अलौकिक ।।६७।।
भाळ विशाळ सुरेख । वरती शोभे कस्तुरीटिळक ।केश कुरळे अलौकिक । मस्तकावरी शोभती ।।६८।।
मस्तकी मुकुट आणि किरीटी । सभोवती झिळमिळ्याची दाटी ।त्यावरी मयूरपिच्छांची वेटी । ऐसा जगजेठी देखिला ।।६९।।
ऐसा तू देवाधिदेव । गुणातीत वासुदेव ।माझिया भक्तीस्तव । सगुणरूप झालासी ।।७०।।
आतां करू तुझी पूजा । जगज्जीवना अधोक्षजा ।आर्ष भावार्थ हा माझा । तुज अर्पण केला असे ।।७१।।
करूनि पंचामृतस्नान । शुद्धामृत वरी घालून ।तुज करू मंगलस्नान । पुरुषसूक्तेकरूनियां ।।७२।।
वस्त्रे आणि यज्ञोपवीत । तुजलागी करू प्रीत्यर्थ ।गांधाक्षता पुष्पे बहुत । तुजलागी समर्पू ।।७३।।
धूप दीप नैवेद्य । फल तांबूल दक्षिणा शुद्ध ।वस्त्रे भूषणे गोमेद । पद्मरागादिकरुनी ।।७४।।
भक्तवत्सला गोविंदा । ही पूजा अंगीकारावी परमानंदा ।नमस्कारुनी पादारविंदा । मग प्रदक्षिणा आरंभिली ।।७५।।
ऐसा षोडशोपचारे भगवंत । यथाविधि पूजिला हृदयांत ।मग प्रार्थना आरंभिली बहुत । वरप्रसाद मागावया ।।७६।।
जयजयाजी श्रुतिशास्त्रआगमा । जयजयाजी गुणातीत परब्रह्मा ।जयजयाजी हृदयवासिया रामा । जगदुद्धारा जगद्गुरू ।।७७।।
जयजयाजी पंकजाक्षा । जयजयाजी कामळाधीशा ।जयजयाजी पूर्णपरेशा । अव्यक्तवक्ता सुखमुर्ती ।।७८।।
जयजयाजी भक्तरक्षका । जयजयाजी वैकुंठनायका ।जयजयाजी जगपालका । भक्तांसी सखा तू एक ।।७९।।
जयजयाजी निरंजना । जयजयाजी परात्परगहना ।जयजयाजी शुन्यातीत निर्गुणा । परिसावी विज्ञापन एक माझी ।।८०।।
मजलागी देई ऐसा वर । जेणें घडेल परोपकार ।हेंचि मागणे साचार । वारंवार प्रार्थीतसे ।।८१।।
हा ग्रंथ जो पठण करी । त्यासी दु:ख नसे संसारी ।पठणमात्रे चराचरी ।विजयी करी जगाते ।।८२।।
लाग्नार्थियाचे व्हावें लग्न । धनार्थीयासी व्हावें धन ।पुत्रार्थियाचे मनोरथ पूर्ण । पुत्र देऊनि करावे ।।८३।।
पुत्र विजयी आणि पंडित । शतायुषी भाग्यवंत ।पितृसेवेसी अत्यंत रत । जयाचे चित्त सर्वकाळ ।।८४।।
उदार आणि सर्वज्ञ । पुत्र देई भक्तालागून ।व्याधिष्ठांची पीडा हरण । तत्काळ कीजे गोविंदा ।।८५।।
क्षय अपस्मार कुष्ठादि रोग । ग्रंथपठणे सरावा भोग ।योगाभ्यासियासी योग । पठणमात्रे साधावा ।।८६।।
दरिद्री व्हावा भाग्यवंत । शत्रूचा व्हावा नि:पात ।सभा व्हावी वश समस्त । ग्रंथपठणेकरुनिया ।।८७।।
विद्यार्थियासी विद्या व्हावी । युद्धी शस्त्रे न लागावी ।पठणे जगात कीर्ति व्हावी । साधु साधु म्हणोनिया ।।८८।।
अती व्हावे मोक्षसाधन । ऐसे प्रार्थनेसी दीजे मन ।एवढे मागतो वरदान । कृपानिधे गोविंदा ।।८९।।
प्रसन्न झाला व्यंकटरमण । देवीदासासी दिधले वरदान ।ग्रंथाक्षरी माझे वचन । यथार्थ जाण निश्चयेसी ।।९०।।
ग्रंथी धरोनि विश्वास । पठण करील रात्रंदिवस ।त्यालागी मी जगदीश । क्षण एक न विसंबे ।।९१।।
इच्छा धरोनि करील पठण । त्याचे सांगतो मी प्रमाण ।सर्व कामनेसी साधन । पठण एक मंडळ ।।९२।।
पुत्रार्थियाने तीन मास । धनार्थियाने एकवीस दिवस ।कन्यार्थियाने षण्मास । ग्रंथ आदरे वाचवा ।।९३।।
क्षय अपस्मार कुष्टादि रोग । इत्यादि साधने प्रयोग ।त्यासी एक मंडळ सांग । पठणेकरूनि कार्यसिद्धी ।।९४।।
हे वाक्य माझे नेमस्त । ऐसे बोलिला श्रीभगवंत ।साच न मानी जयाचे चित्त । त्यासी अध:पात सत्य होय ।।९५।।
विश्वास धरील ग्रंथपठणी । त्यासी कृपा करील चक्रपाणी ।वर दिधला कृपा करुनी । अनुभवे कळो येईल ।।९६।।
गजेन्द्राचिया आकांतासी । कैसा पावला हृषीकेशी ।प्रल्हादाचिया भावार्थासी । स्तंभातूनी प्रगटला ।।९७।।
वज्रासाठी गोविंदा । गोवर्धन परमानंदा ।उचलोनिया स्वानंदकंदा । सुखी केले तये वेळी ।।९८।।
वत्साचे परी भक्तांसी । मोहे पान्हावे धेनु जैसी ।मातेच्या स्नेह्तुलनेसी । त्याचपरी घडलेसे ।।९९।।
ऐसा तू माझा दातार । भक्तांसी घालिसी कृपेची पाखर ।हा तयाचा निर्धार । अनाथनाथ नाम तुझे ।।१००।।
श्रीचैतन्यकृपा अलोकिक । संतोषोनि वैकुंठनायक ।वर दिधला अलोकिक । जेणे सुख सकळांसी ।।१०१।।
हा ग्रंथ लिहिता गोविंद । या वचनी न धरावा भेद ।हृदयी वसे परमानंद । अनुभवसिद्ध सकळांसी ।।१०२।।
या ग्रंथीचा इतिहास । भावें बोलिला विष्णुदास ।आणिक न लागती सायास । पठणमात्रे कार्यसिद्धी ।।१०३।।
पार्वतीस उपदेशी कैलासनायक । पूर्णानंद प्रेमसुख ।त्याचा पार न जाणती ब्राह्मादिक । मुनि सुरवर विस्मित ।।१०४।।
प्रत्यक्ष प्रगटेल वनमाळी । त्रैलोक्य भजत त्रिकाळी ।ध्याती योगी आणि चंद्रमौळी । शेषाद्रीपर्वती उभा असे ।।१०५।।
देवीदास विनवी श्रोतयां चतुरां । प्रार्थनाशतक पठण करा ।जावया मोक्षाचिया मंदिरा । काहीं न लागती सायास ।।१०६।।
एकाग्रचित्ते एकांती । अनुष्ठान कीजे मध्यराती ।बैसोनिया स्वस्थचित्ती । प्रत्यक्ष मूर्ति प्रगटेल ।।१०७।।
तेथें देह्भावासी नुरे ठाव । अवघा चतुर्भुज देव ।त्याचे चरणी ठेवोनि भाव । वरप्रसाद मागावा ।।१०८।।
इति श्रीदेवीदासविरचितं श्रीव्यंकटेशस्तोत्रं संपूर्णम
।।श्री व्यंकटेशार्पणमस्तु ।।
Related Posts:
